De Prijs van Vrede: Een Eeuwenoude Les van de Zes Staten
Te midden van escalerende handelsoorlogen en geopolitieke spanningen keert de wijsheid van een tijdloze essay terug—met een dringende boodschap voor het heden
“Werkelijke vrede is niet de afwezigheid van conflict – het is de aanwezigheid van integriteit. Het is wijsheid om te weten wanneer men zich moet aanpassen, wanneer men kan buigen zonder zichzelf te verliezen, en wanneer men standvastig moet blijven, om niet te breken.”
Dit artikel, geschreven door
, verscheen oorspronkelijk in het Engels in (11 april, 2025) en is vertaald door .Yanlong Huo, geboren en opgegroeid in Beijing en momenteel woonachtig in Nederland, is een ervaren manager in business development, die Europese en Chinese bedrijven met elkaar verbindt, en heeft een grote interesse in cultuur, geschiedenis en filosofie.
Ik herinner me nog goed die ene geschiedenisles op de middelbare school in Beijing. Het ging over Su Xun 苏洵, een essayist uit de Noordelijke Song-dynastie, en zijn werk “Over de Zes Staten” (《六国论》).
Het was niet zomaar een stoffig stuk tekst – het was een spiegel. Een waarschuwing.
Su Xun 蘇洵 (1009–1066), geboren in een welgestelde familie in Meishan, provincie Sichuan, was een gerenommeerd geleerde, essayist en filosoof tijdens de Song-dynastie (960-1279), een van de Acht Meesters van de Tang en Song, samen met zijn zonen Su Shi en Su Zhe. Afbeelding : Wikidata Su Xun
In zijn essay keek Su Xun terug op de Periode van de Strijdende Staten (475 - 221 v.Chr.), meer dan duizend jaar eerder, toen zes koninkrijken, waaronder Han en Zhao, één voor één werden opgeslokt door het opkomende Qin-rijk.[1] Ze vielen niet omdat hun soldaten zwak waren of hun strategieën slecht. Su Xun betoogde dat hun werkelijke falen appeasement was: het aanbieden van land en waardigheid om tijd te kopen, in de hoop dat de honger van Qin zou vervagen.
"Vandaag worden vijf steden afgegeven, morgen nog tien; pas dan kan men een nacht rustig slapen. Maar zodra men wakker wordt, staat het leger van Qin alweer voor de deur. De landen van de feodale heren zijn beperkt, terwijl de hebzucht van het gewelddadige Qin geen grenzen kent. Hoe meer men toegeeft, hoe urgenter de invasie wordt."
Maar de tragedie gaat verder: zelfs degenen die zich verzetten tegen Qin vielen, niet omdat ze zwak waren, maar omdat ze alleen stonden. Zonder bondgenoten werden zelfs de moedigen opgeslokt. De les was niet alleen over appeasement. Het was ook over verdeeldheid.
Om deze les verder te onderstrepen, geeft de geschiedenis ons twee opmerkelijke figuren: Jing Ke 荆轲 en Li Mu 李牧.[2] Jing Ke, een krijger uit het koninkrijk Yan, is beroemd geworden door zijn moedige, maar tragische poging om de koning van Qin te doden – een laatste, zelfopofferende daad van verzet. Li Mu, een briljante generaal van het koninkrijk Zhao, wist de opmars van Qin jarenlang tegen te houden door strategisch inzicht en strakke discipline. Toch faalden beiden uiteindelijk – niet door persoonlijke tekortkomingen, maar doordat ze geïsoleerd stonden. Moed zonder eenheid brengt onvermijdelijk tragedie met zich mee.
Su Xun schreef “Over de Zes Staten” niet vanuit een ivoren toren, maar op een moment van urgente reflectie in zijn tijd.[3] De Noordelijke Song-dynastie, onder constante druk van de Khitan Liao en Westerse Xia, volgde een vergelijkbaar pad – eindeloze tributen van zilver en zijde in ruil voor tijdelijke vrede. Hoewel er geen land werd afgegeven, was de dynamiek hetzelfde: onderwerping vermomd als diplomatie. Su zag de geschiedenis zich herhalen. Zijn woorden waren niet alleen een kritiek op oud staatsmanschap, maar ook een smeekbede aan zijn eigen leiders:
"Het dienen van Qin met land is als het doven van een vuur met brandhout. Tot het hout op is, zullen de vlammen niet stoppen."
Deze metaforische logica blijft tot op de dag van vandaag ‘branden’. Net zoals het voeren van de tijger hem niet temt, maar hem leert om steeds meer te eisen.
In de huidige escalerende handelsoorlogen en geopolitieke confrontaties is de strategie van tijd kopen door middel van compromis uitgegroeid tot een vorm van economische appeasement.[4] Machtige landen zetten tarieven en sancties in om allianties te splijten en concessies af te dwingen – een echo van Qin’s “verdeel-en-heers”-diplomatie. Degenen die tijdelijk toegeven, kunnen zichzelf voor lange tijd verzwakt terugvinden.
Zelfs in de bestuurskamers van bedrijven zien we de Zes Staten in miniature: leiders die hun principes en doelstellingen opgeven voor winst, startups die hun visie en ambities inruilen voor financiering, en werknemers die hun welzijn en gezondheid opofferen voor inkomen in schadelijke werkomstandigheden. Appeasement is overal te vinden. Eveneens verdeeldheid. En met alle bijbehorende kosten.
Werkelijke vrede is niet de afwezigheid van conflict – het is de aanwezigheid van integriteit. Het is wijsheid om te weten wanneer men zich moet aanpassen, wanneer men kan buigen zonder zichzelf te verliezen, en wanneer men standvastig moet blijven, om niet te breken.
Deze tijdloze inzichten van Su Xun blijven door de eeuwen heen relevant, niet alleen voor staten, maar ook voor ondernemers, leiders en individuen:
"Appeasement mag de storm dan wel kalmeren, maar het bewapent de vijand voor de volgende strijd."
Denk aan Braveheart – de felle strijd voor onafhankelijkheid en vrijheid. William Wallace weigerde te knielen, niet omdat hij dacht dat hij zou winnen, maar omdat er principes en zaken zijn waar je niet over onderhandelt, zelfs niet ten koste van vrede. Zijn verzet, net als het advies van Su Xun, ging niet alleen over de strijd om te winnen, maar over het bepalen van de grenzen die je niet overschrijdt.
Dit blijft altijd de grootste uitdaging: niet een grens trekken in het zand, maar in steen. Weten waarover je kunt onderhandelen, en wat je zult verdedigen tot het einde.
Misschien begint vrede niet met het vermijden van de storm, maar met het stoppen met het voeden ervan...
12 april, 2025
Yanlong Huo
[1] De “Warring States” periode in China (475–221 v.Chr.) werd gekenmerkt door voortdurende oorlogen tussen strijdende staten. Dit eindigde toen de staat van Qin China verenigde onder gecentraliseerd bestuur in 221 v.Chr.
[2] Jing Ke (gestorven in 227 v.Chr.) was een dienaar van het koninkrijk Yan, die probeerde de koning van Qin te vermoorden in een wanhoopspoging van verzet. Li Mu (gestorven in 229 v.Chr.) was een generaal van Zhao, beroemd om zijn succesvolle verdediging tegen Qin, maar uiteindelijk verraden door zijn eigen hof.
[3] Gedurende de 11e eeuw ondertekende de Song-dynastie verdragen zoals het Verdrag van Chanyuan (1005) met de Khitan Liao, waarbij jaarlijkse tribuutbetalingen van zilver en zijde werden overeengekomen om de vrede te bewaren – een strategie die Su Xun bekritiseerde in "Over de Zes Staten."
[4] De wereldwijde handelsspanningen van de 21e eeuw, vooral tussen de VS en China, echoën oude strategische dilemma’s. Net zoals de zes staten faalden in het verenigen tegen Qin, lopen hedendaagse allianties vergelijkbare risico's om ondermijnd te worden door dominante machten.
Dit artikel is ook in het engels te lezen
 | A guest post by
|